MỤC LỤC

MỤC LỤC……………………………………………………………………………………………………… I

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT……………………………………………………………… IV

DANH MỤC BẢNG BIỂU………………………………………………………………………….. VI

DANH MỤC ĐỒ THỊ…………………………………………………………………………………. VII

DANH MỤC MÔ HÌNH………………………………………………………………………………. IX

LỜI MỞ ĐẦU

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI……………………………………………………………………………… 1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU……………………………………………………………………….. 2
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU……………………………………………… 2
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……………………………………………………………….. 3
Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI……………………………… 3
KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN……………………………………………………………………. 3

Chương 1:

TỔNG QUAN VỀ NỢ CÔNG VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ

KHÁI NIỆM VỀ NỢ CÔNG VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA NỢ CÔNG – TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ……………………………………………………………………………….. 5
1. Nợ công…………………………………………………………………………………………….. 5
1. Tăng trưởng kinh tế…………………………………………………………………………….. 7
1. Mối quan hệ giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế…………………………………… 9
1. MÔ HÌNH ƯỚC LƯỢNG SỰ TÁC ĐỘNG CỦA NỢ CÔNG ĐỐI VỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ……………………………………………………………………………….. 9
1. NHỮNG NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM…………………………………………….. 10
  1. Tóm lược những quan điểm của các nhà kinh tế học trên thế giới về tác động của nợ công đối với tăng trưởng kinh tế………………………………………………………………… 10

Nhận xét chung về các quan điểm……………………………………………………….. 16

BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ MỘT SỐ QUỐC GIA……………….ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
1. Bài học rút ra từ Hy Lạp về các biện pháp cứu vãn nền kinh tế khỏi sụp đổ

…………………………………………………………………………………………………..18

Bài học kinh nghiệm từ Indonesia về thương lượng, tái cơ cấu các khoản nợ 19
1. Bài học kinh nghiệm từ Brazil về phát triển trái phiếu nội địa nhằm tránh việc quá lệ thuộc vào nợ nước ngoài và rủi ro bất ổn tỷ giá hối đoái…………………………………. 21
1. Bài học kinh nghiệm từ Trung Quốc về kiểm soát chặt chẽ số dư nợ cũng như hiệu quả của nợ vay nhằm tránh những cuộc khủng hoảng khả năng thanh toán….. 22
1. Bài học kinh nghiệm từ Philippines về thất bại trong công tác quản lý nợ công 23

Chương 2: THỰC TRẠNG NỢ CÔNG TẠI VIỆT NAM

ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TÌNH HÌNH NỢ CÔNG CỦA VIỆT NAM……… 27
- Tổng quan về nợ công của Việt Nam…………………………………………………… 27
- Thực trạng vay nợ của Việt Nam………………………………………………………… 43
- TÁC ĐỘNG NỢ CÔNG ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ – XÃ HỘI VIỆT NAM.
  - Tác động trực tiếp…………………………………………………………………………….. 50
  - Tác động của nợ công đến tăng trưởng kinh tế thông qua kênh truyền dẫn trung gian 54

Chương 3:

NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG TÁC ĐỘNG NỢ CÔNG ĐỐI VỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TẠI VIỆT NAM

MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………….. 62
- XÁC ĐỊNH BIẾN SỐ THỰC NGHIỆM…………………………………………………. 62
- DỮ LIỆU CHẠY MÔ HÌNH HỒI QUY…………………………………………………. 63
  - Xác định yếu tố thời gian cần ước lượng……………………………………………… 63
  - Nguồn dữ liệu………………………………………………………………………………….. 63
  - Số liệu chạy mô hình…………………………………………………………………………. 64
- XÂY DỰNG MÔ HÌNH THỰC NGHIỆM……………………………………………… 66
  - Ước lượng mô hình Least Square……………………………………………………….. 66
  - Kiểm định sự phù hợp của hàm hồi quy……………………………………………….. 67
  - Phát hiện sự có mặt của biến không cần thiết……………………………………….. 68
  - Điều chỉnh mô hình hồi quy……………………………………………………………….. 75
  - Kiểm định các khuyết tật của hàm hồi quy đã điều chỉnh……………………….. 78
  - Tác động của các biến độc lập đến tăng trưởng kinh tế………………………….. 87

Chương 4: MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………………………….. 99

CÁC PHỤ LỤC THAM KHẢO………………………………………………………………….. 101

Phụ lục 1: Thống kê theo thời gian về diễn biến của tăng trưởng kinh tế khi nợ công thay đổi……………………………………………………………………………………………… 101

Phụ lục 2: Câu lạc bộ Paris và câu lạc bộ Luân Đôn……………………………………… 105

Phụ lục 3: Các bước trong chính sách quản lý nợ nước ngoài của chính phủ Indonesia 107

Phụ lục 4: Hệ số ICOR……………………………………………………………………………… 108

Phụ lục 5: Tác động của nợ công thông qua kênh truyền dẫn trung gian là tiết kiệm trong nước và thuế tại Trung Quốc…………………………………………………………….. 110

Phụ lục 6: Phân tích các biến số kinh tế vĩ mô của nền kinh tế Việt Nam………. 113

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Ký hiệu	Tên Tiếng Anh	Tên Tiếng Việt
ADB	Asian Development Bank	Ngân hàng phát triển châu Á
DEBGDP	Debt percent of GDP	% dư nợ trên tổng sản phẩm quốc nội
DSERGDP	Debt service percent of GDP	% Trả nợ trên tổng sản phẩm quốc nội
EIU	Economist Intellegence Unit	Bộ phận phân tích thông tin kinh tế của Tạp chí Economist
EU	European Union	Liên minh châu Âu
EUR	Euro	Đồng Euro
EXPO	Exports	Xuất khẩu
GCAP	Gross domestic capital formation	Vốn nội địa
GDP	Gross Domestic product	Tổng sản phẩm quốc nội
GFIGDP	Gross Foreigner investment	% đầu tư nước ngoài trực tiếp trên tổng sản phẩm quốc nội
GNI	Gross National Income	Tổng thu nhập quốc dân
GNP	Gross National product	Tổng sản lượng quốc gia
GoI	Government of Indonesia	Chính phủ Indonesia

Ký hiệu	Tên Tiếng Anh	Tên Tiếng Việt
GSO	General Statistics Office	Tổng cục thống kê Việt Nam
ICOR	Incremental Capital – Output Rate	Hệ số sử dụng vốn
IMF	International Monetary Fund	Quỹ tiền tệ quốc tế
NSNN	Government budgetary	Ngân sách Nhà nước
USD	US Dollar	Đô la Mỹ
WB	World bank	Ngân hàng thế giới

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Tình hình thu của ngân sách Việt Nam giai đoạn 2002-2010………………… 28

Bảng 2.2: Tỷ trọng các khoản thu trong tổng thu của Việt Nam giai đoạn 2002-2010

……………………………………………………………………………………………..29

Bảng 2.3: Tỷ lệ thay đổi các khoản thu của Việt Nam giai đoạn 2003-2010………….. 30

Bảng 2.4: Tình hình chi của Ngân sách Việt Nam giai đoạn 2002-2010……………….. 32

Bảng 2.5: Tỷ trọng các khoản chi trong tổng chi cân đối ngân sách của Việt Nam giai đoạn 2002-2010…………………………………………………………………………………… 32

Bảng 2.6: Tỷ lệ thay đổi các khoản chi của Việt Nam giai đoạn 2003-2010………….. 33

Bảng 2.7: Tình trạng Ngân sách của Việt Nam giai đoạn 2003-2010……………………. 34

Bảng 2.8: Tỷ lệ thay đổi trong thâm hụt Ngân sách Việt Nam giai đoạn 2004-2010

……………………………………………………………………………………………..36

Bảng 2.9: So sánh các khoản thu và chi của Ngân sách Việt Nam giai đoạn 2002- 2010 38

Bảng 2.10: Bội chi ngân sách so với GDP………………………………………………………… 39

Bảng 2.11: Tình hình thâm hụt ngân sách so với GDP của Việt Nam và một số quốc gia giai đoạn 2003 – 2010…………………………………………………………………………………. 41

Bảng 2.12: Thực vay trong và ngoài nước………………………………………………………. 43

Bảng 2.13: Tỷ lệ thay đổi nợ vay của Việt Nam giai đoạn 2003-2010………………….. 44

Bảng 2.14: Tình hình vay trong nước của Việt Nam giai đoạn 2003-2010……………. 45

Bảng 2.15: Tình hình vay nước ngoài của Việt Nam giai đoạn 2003 -2010…………… 48

Bảng 3.1: Giải thích cách chọn biến đầu vào và nguồn số liệu sử dụng………………… 63

Bảng 3.2: Dữ liệu đầu vào………………………………………………………………………………. 64

Bảng 3.3: Dữ liệu đã tính toán………………………………………………………………………… 65

DANH MỤC ĐỒ THỊ

Đồ thị 2.1: Tỷ trọng các khoản thu trong tổng thu của Việt Nam giai đoạn 2002 – 2010 30

Đồ thị 2.2: Tỷ lệ thay đổi các khoản thu của Ngân sách Việt Nam giai đoạn 2003- 2010 31

Đồ thị 2.3: Tỷ trọng các khoản chi trong tổng chi cân đối Ngân sách Việt Nam giai đoạn 2002-2010…………………………………………………………………………………………… 33

Đồ thị 2.4: Tỷ lệ thay đổi các khoản chi của Việt Nam giai đoạn 2003 – 2010……… 34

Đồ thị 2.5: Tình trạng Ngân sách Việt Nam giai đoạn 2003-2010……………………….. 35

Đồ thị 2.6: Sự thay đổi tình trạng Ngân sách Việt Nam 2004-2010……………………. 36

Đồ thị 2.7: Thay đổi của Số bội chi theo thông lệ quốc tế so với GDP…………………. 39

Đồ thị 2.8: Tình hình thâm hụt ngân sách so với GDP của Việt Nam và một số quốc gia giai đoạn 2003 – 2010………………………………………………………………………………… 41

Đồ thị 2.9: Tình hình vay trong và ngoài nước của Việt Nam 2003-2010…………….. 45

Đồ thị 2.10: Nợ vay trong nước của Việt Nam giai đoạn 2003-2010…………………… 46

Đồ thị 2.11: Tỷ lệ thay đổi khoản vay trong nước của Việt Nam giai đoạn 2004- 2010 46

Đồ thị 2.12: Nợ vay nước ngoài của Việt Nam giai đoạn 2003-2010………………….. 48

Đồ thị 2.13:Tỷ lệ thay đổi trong vay nợ nước ngoài của Việt Nam giai đoạn 2003- 2010 49

Đồ thị 2.14: Hiệu quả đầu tư của Việt Nam giai đoạn 1988-2010……………………….. 52

Đồ thị 2.15: Nợ nước ngoài, tiết kiệm trong nước và tăng trưởng kinh tế Việt Nam giai đoạn 1990-2010………………………………………………………………………………….. 56

Đồ thị 2.16: Nợ nước ngoài, thuế và tăng trưởng kinh tế Việt Nam giai đoạn 1990- 2010 58

DANH MỤC MÔ HÌNH

Hình 3.1 : Mô hình hồi quy tuyến tính đối với dữ liệu của Việt Nam (1991-2009)

……………………………………………………………………………………………..67

Hình 3.2 : Bảng kết quả Redundant Variables của biến EXPO…………………………. 70

Hình 3.3 : Bảng kết quả Redundant Variables của biến GCAP………………………… 71

Hình 3.4 : Bảng kết quả Redundant Variables của biến DSERGDP…………………. 72

Hình 3.5 : Bảng kết quả Redundant Variables của biến DEBGDP……………………. 73

Hình 3.6 : Bảng kết quả Redundant Variables của biến GFIGDP…………………….. 74

Hình 3.7 : Mô hình hồi quy tuyến tính đối với dữ liệu của Việt Nam (1991-2009)

……………………………………………………………………………………………..76

Hình 3.8 : Mô hình hồi quy tuyến tính (đã điều chỉnh) đối với dữ liệu của Việt Nam giai đoạn 1991-2009………………………………………………………………………….. 77

Hình 3.9 : Ma trận hệ số tương quan của các biến EXPO, DSERGDP, DEBGDP 79 Hình 3.10 : Hồi quy phụ của DEBGDP theo EXPO và DSERGDP……………………………………. 80

Hình 3.11 : Đồ thị của phần dư ei……………………………………………………………………. 82

Hình 3.12 : Dạng hình của đồ thị phần dư ei…………………………………………………….. 83

Hình 3.13 : Mô hình kiểm định Breusch-Godfrey (BG)…………………………………….. 84

Hình 3.14 : Đồ thị của phần dư ei đối với biến độc lập Y……………………………………. 85

Hình 3.15 : Mô hình kiểm định White……………………………………………………………… 86

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Nợ công là một bộ phận không thể thiếu trong cấu trúc tài chính của một quốc gia vì bất cứ nền kinh tế nào muốn tăng trưởng đều cần đến nguồn vốn tài trợ cho các dự án đầu tư cũng như khoản chi tiêu thường xuyên để duy trì hoạt động của chính quốc. Mặc khác, nợ công còn là điển hình của an ninh tài chính, là chìa khóa của một nền kinh tế hùng mạnh.

Trong những năm gần đây, khi mà tình trạng nợ công chồng chất không chỉ là hiện tượng đơn lẻ diễn ra ở Hy Lạp hay Băng Đảo và Đu-bai mà nó đã trở thành hiện tượng khá phổ biến trên thế giới, mang tính toàn cầu thì nợ công đã thật sự trở thành điều đáng lo ngại với những câu hỏi được đặt ra như: sự gia tăng trong nợ công có ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của một quốc gia? Cơ chế tác động của nó ra sao? Những kênh truyền dẫn trung gian nào khiến cho tăng trưởng kinh tế bị tác động bởi nợ công? Đã có những minh chứng cụ thể nào từ nghiên cứu của các nhà kinh tế học nổi tiếng trên thế giới làm cơ sở để xác định sự tác động đó?

Để có được câu trả lời cho những vấn đề nêu trên, bài viết đã tiến hành tìm hiểu sự tác động của nợ công đến tăng trưởng kinh tế trên cơ sở của những bài nghiên cứu của các tác giả lớn trên thế giới để từ đó đưa ra một số khuyến nghị điều chỉnh thích hợp giúp cho nền kinh tế Việt Nam được phát triền ổn định bền vững trong cả ngắn hạn và dài hạn. Đây cũng chính là lí do tác giả mạnh dạn thực hiện đề tài:

TÁC ĐỘNG CỦA NỢ CÔNG

ĐỐI VỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TẠI VIỆT NAM

Qua đó, tác giả muốn đóng góp một phần công sức nhỏ bé của bản thân vào sự phát triển của nước nhà.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Dựa vào những bài nghiên cứu của các tác giả lớn trên thế giới về vấn đề tác động của nợ công đến tăng trưởng kinh tế thông qua những kênh truyền dẫn trung gian, bài viết cũng tiến hành thu thập bộ dữ liệu từ Ngân hàng thế giới (World Bank), Quỹ tiền tệ thế giới (IMF), Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Tổng Cục Thống Kê Việt Nam để tiến hành thống kê mô tả đơn giản, tìm ra thực tế tác động của nợ công đối với những kênh truyền dẫn từ đó liên hệ Việt Nam.
- Dựa trên mô hình hồi quy tuyến tính trong bài nghiên cứu của hai tác giả

Folorunso S.Ayadi, Felix O.Ayadi (2008), The impact of external debt on economic growth: a comparative study of Negeria and South Africa, Texas Southern University, để đo lường sự tác động của nợ nước ngoài lên tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam.

Khuyến nghị giải pháp đề xử lý các vấn đề tồn đọng để việc sử dụng nợ

công luôn đạt hiệu quả cao nhằm tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu

Những quan điểm của các nhà kinh tế học nổi tiếng trên thế giới về tác động của nợ công đối với tăng trưởng kinh tế.
- Thực trạng nợ công tại Việt Nam trong những năm qua.
- Mô hình hồi quy tuyến tính trong bài nghiên cứu của hai tác giả Folorunso S.Ayadi, Felix O.Ayadi (2008), The impact of external debt on economic growth: a comparative study of Negeria and South Africa, Texas Southern University, đã được thực nghiệm trên dữ liệu của Nigeria và Nam Phi để đo lường sự tác động của nợ nước ngoài lên tăng trưởng kinh tế ở hai quốc gia này.

Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu trên mức độ quốc gia tại Việt Nam.
- Nghiên cứu các vấn đề liên quan đến thực trạng nợ công của Việt Nam.

Nghiên cứu chủ yếu về vay nợ nước ngoài, nợ công của Việt Nam, có thể chưa đi sâu vào nợ vay trong nước và có tầm nhìn toàn diện về nợ của quốc gia.
- Nghiên cứu vẫn còn một vài chỉ tiêu liên quan bị hạn chế trong phân tích

do số liệu của năm 2010 chưa được công bố tại thời điểm thực hiện.

4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Thu thập thông tin và số liệu được công bố trên các phương tiện đại chúng từ các báo cáo chuyên môn giai đoạn 1990 – 2010 do các cơ quan chuyên môn thực hiện.
- Nghiên cứu định tính thông qua các bước thu thập số liệu thứ cấp từ

nguồn ADB để từ đó xử lý và phân tích nhằm đưa ra những kết luận cụ thể về sự tác động của nợ công đối với tăng trưởng thông qua các kênh truyền dẫn trung gian.

Nghiên cứu định lượng dựa trên phân tích các chỉ tiêu số liệu thứ cấp từ

nguồn ADB được ứng dụng cho mô hình hồi quy tuyến tính ước lượng sự tác động của nợ nước ngoài đối với tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam.

5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

Về lý luận, đề tài này giúp cho chúng ta được hiểu rõ hơn về nợ công cũng như mối quan hệ của nó với tăng trưởng kinh tế thông qua các nghiên cứu thực nghiệm của những nhà kinh tế học nổi tiếng trên thế giới.
- Về mặt thực tiễn, đề tài này đã đóng góp một công cụ đo lường trong việc

ước lượng sự tác động của nợ công đối với tăng trưởng kinh tế, điển hình là nợ nước ngoài, thông qua đó những nhà điều hành chính sách vĩ mô có cái nhìn rõ hơn về những yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của một quốc gia, để từ đó có các giải pháp điều chỉnh thích hợp giúp cho nền kinh tế Việt Nam được phát triền ổn định bền vững trong cả ngắn hạn và dài hạn.

ĐỂ BIẾT THÊM THÔNG TIN TOÀN BỘ BÀI VIẾT XIN QUÝ KHÁC LIÊN HỆ

Hotline, ZALO : 0916 559 538

Mail: chuyenvietlvthacsi@gmail.com

Báo cáo thực tập, BCTT-TIỂU LUẬN-SÁNG KIẾN, Tiểu luận

MỐI QUAN HỆ GIỮA NỢ CÔNG VÀ CÁN CÂN THƯƠNG MẠI Ở VIỆT NAM. NỢ CÔNG CÓ PHẢI LUÔN LUÔN LÀ XẤU ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ? GIẢI PHÁP ĐỂ GIẢM THIỂU NỢ CÔNG?